1. Zwrotnica głośnikowa 2.5 drożna. 2 x GDN 16/10 i wysokotonowy

Skąd pomysł?

Koncepcja "rozwojowa" projektu, którego opis rozpoczyna się tutaj. Być może kiedyś zostanie zrealizowana.

Co to dwie i pół drogi?

Klasyczne rozwiązanie polega na rozbudowie układu dwudrożnego o trzeci głośnik. Stosuje się dwa głośniki niskośredniotonowe i jeden wysokotonowy przy czym drugi głośnik niskośredniotonowy przenosi "skrócone" od góry pasmo przewidziane dla tego toru. Jak to wygląda w praktyce można zobaczyć np. na schemacie zwrotnicy kolumn Mazurek 110 produkcji Tonsil:

Mazurek 110 schemat zwrotnicy

Jak widać wyżej w torze niskim (góra grafiki) zastosowano dwa głośniki niskośredniotonowe GDN 12/35 przy czym drugi głośnik dodatkowo filtrowany jest cewką 2,3mH. Chyba można to określić terminem połączenia kaskadowego - "podwójnego sita". Sygnał podawany na pierwszy głośnik przechodzi tylko przez jedno "sito". Sygnał podawany na drugi głośnik przechodzi kolejno przez dwa "sita" będąc "podwójnie zwężanym" od góry. 

Dlaczego tak?

Jak głosi literatura tematu:

1. Zastosowanie dwóch głośników niskośredniotonowych daje nam wzrost sprawności rzędu 3dB dla połączenia równoległego. W tym przypadku chodzi o "wzmocnienie" tonów niskich.
   
2. Dla tonów średnich i wysokich nie zaleca się stosowania więcej niż jednego głośnika z uwagi na szereg niekorzystnych zjawisk akustycznych. Przetworniki będą sobie wzajemnie "przeszkadzały".
3. Z uwagi na punkt 2 z toru drugiego głośnika niskośredniotonowego "wycinamy" tony średnie. Tak "okrojony" głośnik niskośredniotonowy umieszczamy jako pierwszy od dołu. W praktyce pracuje on jako głośnik niskotonowy.
   
4. Głośniki w obudowie możemy rozmieścić w układzie wysokotonowy, niskośredniotonowy, niskośredniotonowy lub niskośredniotonowy, wysokotonowy, niskośredniotonowy. Dążąc do uzyskania punktowego źródła dźwięku za lepsze rozwiązanie uważa się przypadek drugi. Takie rozmieszczenie przetworników określa się terminem układ D'Appolito. Nazwa pochodzi od nazwiska twórcy koncepcji. Pomysł został upubliczniony w 1983 roku czyli z mojego punktu widzenia nie do końca można  uznać kolumny na nim oparte za audio vintage.
   
5. Zalecane jest aby w układzie D'Appolito głośniki umieścić w linii jak najbliżej siebie oczywiście z warunkiem zachowania sztywności obudowy. Najlepiej posłużyć się niewielkim głośnikiem wysokotonowym dedykowanym dla tego typu rozwiązań. Jako głośniki niskośredniotonowe autor zalecał stosować głośniki 13cm.
   

Co jeszcze warto wiedzieć?

1. W układzie D'Appolito dobrze sprawdzają się zwrotnice trzeciego rzędu.
2. Szesnastocentymetrowy GDN 16/10 poprawnie przenosi do około 5kH. Zastosowanie innej szesnastki nawet bardzo drogiej niewiele tu zmieni. Przy takim ograniczeniu wypada go "ciąć" oktawę poniżej 5kH czyli na poziomie 2,5kH (5/2). Dla zwrotnicy trzeciego rzędu o tłumieniu 18dB/oktawę "odległość" jednej oktawy można uznać za wystarczającą dla skutecznej filtracji. Dźwięki emitowane przez głośnik o częstotliwościach powyżej 5kH będą bardzo słabo słyszalne lub wcale.
   
3. Wyznaczony wyżej punkt podziału wynikający z mechanicznych ograniczeń głośnika GDN 16/10 wymusza zastosowanie dobrego głośnika wysokotonowego dające się "poprawnie ciąć" na poziomie 2,5kH (jego rezonans nie powinien być wyższy niż 1250Hz (2,5/2)). Niestety nie znajdziemy takiego przetwornika w ofercie firmy Tonsil. Producent oferuje głośniki kopułkowe o rekomednowanej częstotliwości podziału 4,8kH i żaden z nich nie jest "mały".
4. W przypadku głośnika szesnacentymetrowego niekorzystnego zjawiska "dzielenia membrany" można się spodziewać w okolicach 1kH czyli drugi głośnik niskośredniotonowy wypada "ciąć" poniżej tej wartości. I od tego zacznę kolejny wpis w serii.  
   

Powiązane:

1. Zwrotnica głośnikowa 2.5 drożna. 2 x GDN 16/10 i wysokotonowy
2. Zwrotnica głośnikowa 2.5 drożna. Jak uciąć 0,5?
3. Zwrotnica głośnikowa 2.5 drożna. Jak uciąć 2.0?