Posłuchać starego
Zmagania związane z "ulepszeniem" kolumn Fonica A-14 opartych na owalnym piętnastoomowym głośniku GDS 31-21/5 zostały naszkicowane w serii postów:
- Pomiar impedancji Fonica A-14 na GDS 31-21/5
- Visaton GDW TW6NG dobór obwodu Zobla
- Tonsil GDW 6,5/1,5/1 głośnik wysokotonowy parametry techniczne
- GDW 6,5/1,5/1 15Ω dobór obwodu Zobla
- GDWK 8-11/120 15Ω głośnik stosowany w kolumnach Bolero Tonsil
- GDWK 8-11/120 15Ω reklamacja i pomiar modułu impedancji
- GDWK 8-11/120 15Ω dobór obwodu Zobla
Została zbudowana nowa skrzynia o nieco większej wysokości w celu dodania głośnika wysokotonowego. Ostatecznie został wykorzystany kopułkowy głośnik Tonsila GDWK 8-11/120 15Ω filtrowany kondensatorem 1µF oraz doposażony w obwód Zobla. Końcowy pomiar modułu impedancji wygląda tak:
 |
| Pomiar modułu impedancji klona Fonici A-14 |
Jak widać szału nie ma i można jeszcze nad tym popracować przez lepsze dobranie obwodu Zobla dla głośnika wysokotonowego. Pewnym ograniczeniem będzie wysoka filtracja na poziomie 10kH (kondensator 1µF) oraz brak obwodu Zobla dla głośnika szerokopasmowego. Dla całej kolumny moduł impedancji poza rezonansem wykazuje rozrzut między 19 a 12 omów. Teoria mówi, że nie powinien być większy niż 15Ω +/- 15% czyli 17,25-12,75Ω.
Uwagi dla naśladowców:
- Głośników owalnych nie należy montować w obudowach zamkniętych (to gdyby ktoś rozważał takową).
- Głośnika niefiltrowanego nie należy doposażać w obwód Zobla (to gdyby ktoś rozważał takowy pomysł).
- Dla uzyskania punktowego źródła dźwięku głośnik wysokotonowy należy zamontować jak najbliżej szerokopasmowego.
- Najprawdopodobniej da się zachować oryginalną wysokość kolumny o ile głośnik GDS 31-21/5 zostanie zamontowany pod kątem 45 stopni - więcej miejsca na głośnik wysokotonowy. Takie rozwiązanie stosowano np. w zespołach głośnikowych ZGZ-11. Prawdopodobnie pogorszy to charakterystykę w pionie jednakże poprawi w poziomie.
- Dla zachowania brzmienia epoki najlepszym wyborem wydaje się być piętnastoomowy tonsilowski GDW 6,5/1,5. Dodatkowym plusem jest to, że podobnie jak w GDS magnes zbudowany jest ze stopu alnico. Minus to pasmo sięgające tylko 16kH pod warunkiem, że trafimy na dobry egzemplarz.
- Generalizując na moje ucho różnica w brzmieniu pomiędzy głośnikiem wysokotonowym papierowym (stożkowym), a kopułkowym jest taka, że ten pierwszy będzie bardziej odznaczał się w rejestrach niższych, a ten drugi w wyższych tonów wysokich. Papierowy będzie "podbijał" w kierunku tonów średnich, a kopułkowy "wyostrzy syczące końcówki".
- W projekcie głośnik wysokotonowy montowany jest od środka co oznacza, że promieniuje przez kanał o długości równej grubości ścianki mogący mieć istotny wpływ na rozchodzenie się dźwięku (odbicia, załamania). W rozwiązaniach z epoki zwykle stosowano montaż głośników wysokotonowych od zewnątrz przysłaniając je zdejmowanymi maskownicami.
- Trzeba pamiętać, że zmieniając sposób zamontowania głośnika wysokotonowego na zewnętrzy zostanie on przesunięty do przodu o grubość ścianki względem głośnika szerokopasmowego czyli dźwięki wyższe, które jednocześnie emitują oba głośniki będą jeszcze mocniej przesunięte względem siebie. Do słuchacza najpierw dotrze dźwięk z głośnika wysokotonowego. Na niego z pewnym opóźnieniem nałoży się dźwięk z głośnika szerokopasmowego. Nie jest to zjawisko korzystne.
- Alternatywnym rozwiązaniem może być zaprojektowanie oddzielnej "nadstawki" dla głośnika wysokotonowego, którą będzie można swobodnie przesuwać przód, tył "ustawiając" ją tak aby dźwięk z obu głośników docierał jednocześnie. Przykładowo fala dźwiękowa o częstotliwości 10kH ma zaledwie 3,4cm długości (340m/10000) czyli mniej więcej tyle co podwójna grubość ścianki. Niestety rozwiązanie ma również wadę. Wzrasta kąt pomiędzy głośnikami, a słuchaczem - dwa źródła dźwięku zamiast jednego.
- Dodając głośnik wysokotonowy zyskujemy jedną zaletę w postaci poszerzenia pasma i dziedziczymy wszystkie wady zespołów wielodrożnych.
