sobota, 2 października 2021

Wprowadzenie do projektowania układów zwrotnic zestawów głośnikowych. Poradnik praktyczny

Wprowadzenie


Z autorem miałem przyjemność toczyć polemikę w komentarzach pod wpisem. Przyjąłem perspektywę historyczną jako, że słuchałem lat kiedy królowały "Altusy". Pan Tomasz zaprezentował współczesne bardziej powściągliwe spojrzenie.
Wprowadzenie do projektowania układów zwrotnic zestawów głośnikowych. Poradnik praktyczny
Strona tytułowa książki Tomasza Łyska

Autor Tomasz Łysek


Nota o autorze
Nota o autorze
Z tyłu na okładce: "Magister inżynier Tomasz Łysek jest absolwentem Politechniki Poznańskiej. Na co dzień mieszka i pracuje we Wrześni jako elektronik. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na projektowaniu, konstrukcji i montażu układów elektronicznych, takich jak wzmacniacze lampowe, wzmacniacze tranzystorowe, filtry elektryczne, odbiorniki radiowe, generatory i wobulatory. W wolnym czasie zajmuje się renowacją polskich i radzieckich urządzeń elektronicznych wyprodukowanych w czasach socjalistycznych.

Co w środku


Zawartość książki
Zawartość książki
Z tyłu na okładce: "Niniejszy poradnik został napisany z myślą o pasjonatach elektroniki i elektroakustyki pragnących samodzielnie zajmować się projektowaniem, pomiarami i montażem układów zwrotnic zestawów głośnikowych. Główną zaletą tej publikacji jest jej praktyczność wynikająca z opisu poszczególnych zagadnień w sposób przystępny, przy użyciu licznych przykładów. Książka stanowi doskonałą bazę do prowadzenia we własnym zakresie eksperymentów z różnymi rodzajami filtrów elektrycznych. Z uwagi na to, że tematyka zwrotnic pasywnych jest podejmowana w wielu publikacjach w sposób zdawkowy, a na forach internetowych występuje bardzo wiele sprzecznych ze sobą informacji na ten temat, tym bardziej warto zaopatrzyć się w to, swego rodzaju, kompendium wiedzy. Autor książki nie poprzestaje bowiem na zsyntetyzowaniu informacji teoretycznych dotyczących projektowania zwrotnic, ale idzie o krok dalej i opisuje konkretne zagadnienia praktyczne, z jakimi miał do czynienia podczas swojej kariery zawodowej. Publikacja wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu na informacje, które z natury rzeczy są trudno dostępne i z pewnością przyczyni się do powstania wielu ciekawych projektów układów zwrotnic zestawów głośnikowych wykonanych przez czytelników."

Spis treści


Wprowadzenie
Własności głośników dynamicznych
  • Zasada działania i budowa mechaniczna
  • Interpretacja danych technicznych głośników
  • Charakterystyka poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości
  • Charakterystyka modułu impedancji w funkcji częstotliwości
  • Charakterystyka poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji kąta obrotu
  • Trójwymiarowa charakterystyka wodospadowa
Podział i charakterystyka głośników dynamicznych .
  • Głośniki szerokopasmowe .
  • Głośniki niskotonowe
  • Głośniki średniotonowe
  • Głośniki wysokotonowe
Elementy składowe pasywnych zwrotnic elektrycznych
  • Przewody sygnałowe
  • Przyłącza
  • Oporniki
  • Cewki
  • Kondensatory
  • Elementy zabezpieczające
  • Płyty montażowe
Informacje teoretyczne na temat najpopularniejszych rodzajów zwrotnic
  • Wprowadzenie
  • Zwrotnice dwudrożne pierwszego rzędu
  • Zwrotnice dwudrożne drugiego rzędu
  • Zwrotnice dwudrożne trzeciego rzędu
  • Zwrotnice zestawów trójdrożnych
  • Obwody kompensacyjne Zobla
  • Pułapki rezonansowe
  • Tłumiki efektywności
Wyposażenie warsztatu konstruktora
  • Wprowadzenie
  • Narzędzia do montażu zwrotnic
  • Aparatura pomiarowa
  • Cyfrowy symulator zwrotnic
  • Komputerowy system pomiarowy
Pomiary parametrów zwrotnic głośnikowych
  • Wprowadzenie
  • Pomiary elementów RLC
  • Pomiar charakterystyki amplitudowej zwrotnicy .
  • Pomiar charakterystyki modułu impedancji w funkcji częstotliwości
  • Stanowisko laboratoryjne do rejestracji charakterystyk częstotliwościowych zwrotnic elektrycznych
Optymalizacja układów zwrotnic głośnikowych
  • Wybór częstotliwości podziału.
  • Określenie rzędu filtrów
  • Metody wpływania na kształt charakterystyk częstotliwościowych
Załączniki
  • Wprowadzenie
  • Wzory do obliczania zwrotnic dwudrożnych pierwszego rzędu
  • Wzory do obliczania zwrotnic dwudrożnych drugiego rzędu
  • Wzory do obliczania zwrotnic dwudrożnych trzeciego rzędu
Spis literatury
 

Tomasz Łysek w internecie

 
Autora można spotkać na forum "Triody" pod nickiem "Krasul". Praktyczne opracowania:
 
Źródła internetowe dotyczące książki:

59 komentarzy:

  1. Gdyby ktoś szukał w komentarzach kłębka:
    https://audiovintage70s.blogspot.com/2021/09/pomiar-krzywej-impedancji-zespo.html

    OdpowiedzUsuń
  2. Źródła internetowe dotyczące tej książki:

    https://www.youtube.com/watch?v=BOeuOzC1GBU

    https://www.youtube.com/watch?v=PiIsqFnYZGQ

    https://www.youtube.com/watch?v=Gw5Ggn8SnNc

    https://www.youtube.com/watch?v=9HaiOeq7LMI

    https://wrzesnia.info.pl/pl/11_wiadomosci/10617_gratka-dla-pasjonatow-ksiazka-wrzesinskiego-elektronika-zainspirowana-przez-tonsil.html

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. I reklama ... a wystarczy poprosić i przez sympatię dodam.

      Usuń
  3. Zasugerowany do poczytania blog i pierwsze zdanie:
    "Nie tak dawno pisałem o KATOfaszystowskich adminach FB w Polsce, iż tolerują antysemickie i hitlerowskie wpisy takie jak ten:"

    a pod nimi:
    "Szkoda, że FB Polska wspiera pedofili i KATOfaszystów."

    Po prostu "FB Polska" przestrzega polskiego prawa czyli stara się nie obrażać.
    Autor pisze na wordpress.com czyli na serwerze leżącym w innym kraju i już go cenzura nie spotyka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jak to było w filmie:
      "Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie"

      W tym przypadku FB uprawia znany już nam lokalny "ketman".

      Usuń
    2. Zresztą czego autor się spodziewa po kraju, w którym ludzi trzyma się w rezerwatach. To takie obozy koncentracyjne o złagodzonym rygorze czy też getta.

      Usuń
    3. Zbombardowanie Guereniki to symbol ludobójstwa. Zbombardowanie Drezna już nie. A gdzie Hiroszima i Nagasaki. Nikomu nie spadł z tego powodu włos z głowy.

      Weźmy taką Norymbergę. Niemcy nie robili nic nowego. Jedynie robili w Europie to samo co było powszechną praktyką w koloniach. Niemców skazali reszcie nie spadł włos z głowy.

      Usuń
    4. Podobno zimna wojna się skończyła ze 30 lat temu. Muru berlińskiego już nie ma i wojska rosyjskiego nie ma. Mur amerykański trwa, wojska USA nadal nie wyszły z Europy, a wręcz zajmują kolejne kraje.

      Usuń
    5. Sięgnijmy do czegoś bardziej na czasie.

      Europa chce być taka nowoczesna tymczasem w najbardziej zapadłej wsi w Afganistanie wielożeństwo jest czymś zupełnie normalnym (niestety tylko dla męskiej części), a w Europie prześladowania i więzienie.

      Usuń
    6. Wracając do bloga ...

      Facet pisze od 2011 roku i ma dopiero około 7200 odsłon

      To dobrze świadczy o ludziach. Słabo ich interesują postawy skrajne. Czy to będzie fanatyczny katolicyzm czy antykatolicyzm.

      Usuń
    7. Kolejna perełka z bloga:
      "Muzułmanie dzielą się na dwa typy. Ci co zabijają i tych co to w duszy popierają."

      Dochodzimy do absurdów. Łatwiej przekroczyć granicę nielegalnie niż legalnie. Przechodzimy na dziko, wypełniamy jakieś papiery o ochronę i witaj Europo.

      TVN to podobno amerykańska stacja, która bardzo przejmuje się losem imigrantów.

      Niestety jakoś nie ma w niej ani słowa o murze na granicy z Meksykiem, ani o tym jak poluje się na latynosów. A o murze w Izraelu też cisza. Dlaczego nie chcą zabrać wszystkich chętnych z Białorusi do USA też nic.

      Afgańca można tak samo prosto sprowadzić do Polski jak Ukraińca. Parę papierków i już. Na to już chętnych brak.

      Usuń
  4. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dupa jak dupa ...
      Jak ludziom się tak podoba mają do tego prawo.

      Jerzy Urban to doświadczony komunistyczny propagandysta. Katolicyzm komunizm jedna cholera.

      Usuń
    2. W 1903 roku odbył się zjazd rosyjskich socjaldemokratów. Doszło do rozłamu. Część opowiedziała się za dojściem do władzy w sposób demokratyczny. Część opowiedziała się za przechwyceniem władzy i "dyktaturą proletariatu".

      Usuń
    3. Szansa pojawiła się w 1917 roku kiedy upadł rząd Kiereńskiego. Kiereński był eserowcem czyli socjaldemokratą rewolucjonistą.

      Kiedy bolszewicy przechwycili władzę część tek w nowym rządzie dostali eserowcy.

      Usuń
    4. Lenin był niemieckim agentem, wypuszczonym z więzienia i wyposażonym w pieniądze.

      Amerykanie wysłali Trockiego. Tego wyposażyli w pieniądze i wojsko. Potem u Majakowskiego jest motyw "towarzyszy murzynów". Bo to czarne wojsko było.

      U nas to znana historia. Niemiecki agent Piłsudski zostaje wypuszczony z więzienia i skierowany do Warszawy. Lokalne władze Niemieckie po przyjeździe przekazują mu władzę.

      Nie może potem dziwić bierna postawa Piłsudskiego wobec powstać śląskich i Waszego w Poznańskim.

      Usuń
  5. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zdążyłem w ciągu dnia przeczytać

      Rozumiem ... nie każdy rodzi się bohaterem :) czyli wspominany wcześniej "Ketman" arabski wynalazek zapożyczony ze starszych religii:
      https://pl.wikipedia.org/wiki/Ketman

      Ja nie mam co wycinać. Wszystko to rzeczy znane.

      Usuń
    2. Wracając do techniki:

      Czekam na głośniki gdw 6,5/1,5 15 omów wersja już bez śrubki tylko z żółtym plastikiem

      Poniewierają się u mnie cewki 0,22mH co daje podział na 11000Hz w połączeniu z kondensatorem 1uF
      spadek 12dB/oktawę.

      Czy to będzie lepsze od samego kondensatora?

      Nie mam rezystorów 15 omów do Zobla. Dam dwa 8,2 bo takimi dysponuję.

      Usuń
    3. Trzeba się pobawić i pomierzyć charakterystyki poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości, modułu impedancji w funkcji częstotliwości i charakterystyki opóźnienia grupowego w funkcji częstotliwości. Podział należy tak dobrać aby charakterystyka filtrowanego GDW "złożyła się" z charakterystyką GDN-a idącego bez filtracji.

      Usuń
    4. Mogę tylko zmierzyć moduł impedancji. Jak niesie internet głośnik maksymalnie sięga 14kH, ale na słuch myślę, że sporo mniej.

      Usuń
  6. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Kropla drąży skałę ...
      Myślę, że to nie potrwa trzy pokolenia. Wcześniej zmiecie nas kolejna wędrówka ludów. W Afryce jakieś 500 milionów ludzi czeka aby zmienić miejsce zamieszkania na bardziej północne.

      Zatrzymać można małe grupki. Jak ruszą grupy po 10.000 nikt tego nie zatrzyma bo czym?

      Usuń
  7. Prawidłowy link do wywiadu z "Radia Afera":

    https://www.youtube.com/watch?v=9HaiOeq7LMI

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zauważyłem ... że nie działa. Już Panu poprawiłem

      Usuń
    2. Projekt do realizacji, o którym wspomniałem kiedyś wcześniej:

      Układ 2.5 drożny
      Dobra wysokotonówka
      i dwa gdn 16/10

      Główna zwrotnica wg. Pana projektu
      Dolny niskotonowy cięty oddzielnym filtrem. Mam cewki 2,4mH od Altus 75 i myślałem je wykorzystać.
      Czy lepiej więcej 12 albo 18 dB?

      Skrzynki od Scherzo 120. Takie wyrwałem za grosze.

      Usuń
    3. Rozumiem, że raz dopasowany obwód Zobla do danego modelu głośnika można zastosować w dowolnej zwrotnicy.

      Usuń
  8. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  9. Tak, o ile to faktycznie ten sam głośnik (w książce jest wykorzystany GDN z szerszym obwodem magnetycznym, są też z węższym). Skoro nie ma możliwości pomiarów to lepiej zostawić filtry tak jak są, ewentualnie manewrując tylko dzielnikiem napięcia GDW "na słuch", wedle uznania, natomiast w torze niskotonowym umieścić dwa piętnastoomowe GDN-y połączone ze sobą równolegle. Wówczas ma to szansę prawidłowo zagrać pod względem zgrania fazowego.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Wtedy to będzie nie 2.5 tylko 2
      Mam GDNy 16/10 na 4 śruby czyli te z szerszym. Te same co u Pana. Niestety 8 omów.

      Sugestia aby drugi niskotonowy ciąć niżej pochodzi od Witorta, ale nie tylko on o tym mówi. Czyli chodzi aby średnie tony odtwarzał tylko jeden głośnik. Przy 16cm zakres pracy tłokowej podchodzi gdzieś pod 1kH.

      Usuń
  10. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  11. Tymi przedpotopowymi książkami Witorta niech się Pan nie sugeruje. Z dzisiejszego punktu widzenia mają już one znaczenie raczej muzealne.

    OdpowiedzUsuń
  12. W przypadku braku piętnastoomowych GDN-ów można zastosować też dwa ośmioomowe połączone w szereg + piętnastoomową wersję GDW9/60/2 (jest dostępna w Tonsilu) i zrobić zestaw piętnastoomowy. Trzeba tylko przestroić zwrotnicę: L1 = 0,96 mH, C1 = 3,3 uF, L2 = 0,32 mH, C3 = 1,8 uF, L3 = 0,45 mH, C4 = 5,1 uF. Obwody Zobla musi Pan dobrać samodzielnie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Raczej myślałem o porządnej kopułce typu DT 25 lub 28 Monacora.
      Docelowo D'Apolitto porządna buda ze sklejki ze 40 litrów głośniki jak najbliżej siebie.

      Usuń
  13. Bez pomiarów to jest chuj nie robota. Wydał Pan niepotrzebnie pieniądze na tego DATS'a, który ma mniejsze możliwości niż darmowy Speaker Workshop. Może przyszła pora na ogarnięcie pomiarów charakterystyk poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości? Podział na 4 kHz w zestawie dwudrożnym jeśli dobrze pokombinować jest do ogarnięcia nawet w pokoju 4m x 4m bo najniższe częstotliwości pasma i tak nas w tej konfiguracji nie interesują.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niewątpliwie ma Pan rację. Biorąc pod uwagę nawet te drogie głośniki nisko-śedniotonowe tu cudów nie ma. Idą do 5kH i koniec co oznacza podział na 2,5kH, a to wymaga dobrego wysokotonowca aby tak nisko zejść.

      Usuń
  14. W zasadzie najdoskonalsze narzędzie komputerowego wspomagania projektowania tego typu filtrów, jakie zdołała z siebie wykrzesać współczesna myśl ludzka, stanowi program komputerowy "VituixCAD". Można tam wstępnie określić wartości elementów zwrotnicy wgrywając charakterystyki przerysowane z kart katalogowych głośników. Trzeba będzie je oczywiście skorygować po wykonaniu pomiarów ale ten program daje daleko większe możliwości aniżeli "Speaker Workshop", który z dzisiejszego punktu widzenia jest już narzędziem nieco przestarzałym.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. "VituixCAD" mam zainstalowany. Nie mając instrukcji ciężko po nim się poruszać.

      Usuń
    2. https://megawrzuta.pl/download/3f6daf7e3c8e386ec6e0036caf129b97.html

      Usuń
    3. Z dwojga "złego" wolę już wersję angielską. Dziadek do końca życia chodził z niemiecką kulką w plecach. Utkwiła przy kręgosłupie, a skoro nie przeszkadzała lekarze odradzali jej usuwanie. Dziadek z kolegą uciekli z rozstrzelania w 1939 skacząc do rzeki. Kolegę zabili dziadek przeżył.

      Usuń
  15. Taką instrukcję miałem na dysku. Niemiecki i rosyjski znam dużo lepiej niż angielski ale nie ma to akurat nic wspólnego z historią ani polityką.

    OdpowiedzUsuń
  16. Jest sens. Zmiana z 15 omów na 21 omów to przyrost aż o 40%.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z rozpędu skasowałem Pana info o skasowaniu posta i swój post, w którym była między innymi mowa o rozstrzelaniu 17letniego brata babci przez Niemców.

      Pana post zdążyłem wczoraj przeczytaj.

      Usuń
    2. Myślę, że ocenia Pan siebie zbyt nisko. Faktycznie znaczna część społeczeństwa uważa siebie za coś "gorszego" od ludzi zachodu. Nie wiem skąd ten przesąd się bierze.

      Być może jest pokłosiem wielowiekowego wychowania chłopa w czapkowaniu panu, aż ten biedny chłop uwierzył, że jest faktycznie czymś "gorszym".

      Ta "szlachecka" wersja nadal jest pompowana w mediach. Zna Pan zapewne "Trylogię". Kilka razy miga w niej chłop, ale jako prymityw, którego się wiesza lub zabija w bardziej wymyślny sposób.

      Usuń
  17. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie od razu Kraków zbudowano. Kościół 2000 lat męczy się aby wytępić pogaństwo i nie daje rady, a Pan chce zbudować Europę w kilka lat.

      Usuń
    2. Przykładowo Świadkowie Jehowy zabraniają transfuzji krwi, na szczęście nie narzucają tego innym.

      Usuń
    3. Zdaje Pan sobie sprawę, że budujemy w ramach Europy jeden kraj i nie pójdzie to tak sprawnie jak w czasach Mieszkach I gdy jednoczono ze 20 narodów w jedno państwo. Kto był przeciw był wiązany i z kamieniem u nóg topiony.

      Usuń
    4. Przestrzegania postu uczono w sposób bardziej łagodny wybijając zęby.

      Usuń
    5. No to mamy obwód Zobla dla GDW 6,5/1,5/1
      https://audiovintage70s.blogspot.com/2021/10/gdw-65151-dobor-obwodu-zobla.html

      DATS to faktycznie jak dla kompletnego amatora pewien przerost formy nad treścią. Ma jednak pewne zalety.

      Zbudowany z amerykańskim pragmatyzmem. Podłącz i mierz. Nawet laik jak ja może już coś nim zmierzyć.

      Największa frajda jest z bycia "pionierem". Być może jeszcze nikt na świecie nie opublikował wykresu modułu impedancji dla tego głośnika. A na pewno nie po doborze obwodu Zobla.

      Usuń
  18. Taka mała książeczka a tyle radochy... xD

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bez wsparcia rozmową sama książeczka by nie dała rady, ale jak najbardziej fajna. Wielkie podziękowania.

      1 listopada jak co roku puściliśmy z dymem gigantyczne ilości zniczy i innych plastików.

      Święto, które jednoczy wszystkich w wielkiej orgii konsumpcjonizmu. Kto zmieści więcej na pomniku?

      Nie ma smogu nie ma kopciuchów nie ma zatrucia powietrza i zmian klimatycznych. Byle więcej niż na sąsiednich.

      Usuń
  19. Sama książeczka daje radę tylko należy ją czytać ze zrozumieniem i w odniesieniu do pozycji wymienionych w bibliografii. Wówczas niepotrzebne są internetowe egzegezy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pamiętam:) ... trzeba skończyć 2 klasę szkoły elektrotechnicznej

      Usuń
  20. To jest ciekawy problem bo ja to oceniam ze swojej perspektywy (urodziłem się w drugiej połowie lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku) i w zasadzie nie wiem jak wygląda szkolnictwo współczesne. Starałem się napisać tę książkę w sposób przystępny i zrozumiały, co zresztą spotkało się w większości przypadków z życzliwym odbiorem czytelników:

    https://allegro.pl/oferta/wprowadzenie-do-projektowania-ukladow-zwrotnic-zes-9149691142#productReviews

    Temat jest na tyle niszowy, że czytelnik, który to zamawia, przeważnie wie czego chce i "czuje bluesa", o czym świadczy fakt, że ta pozycja jest zamawiana często w zestawie ze skryptem Profesora Dobruckiego i książką Jerzego Krajewskiego.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przekopałem internet i za dużo o parametrach tego głośnika
      https://audiovintage70s.blogspot.com/2021/10/tonsil-gdw-65151-gosnik-wysokotonowy.html
      nie wiadomo.
      Czy tam był magnes alnico? Prawdopodobnie tak.
      Prawdopodobnie głośnik ma szersze pasmo niż poprzednik ze śrubką.
      Membrana jest już bez fałd czy jak to tam się nazywa, które podobno poprawiają prace głośnika przy dzieleniu się membrany. Czyli niby krok do tyłu.

      Usuń
    2. W latach 80 to ja byłem dzieckiem dyskoteki.

      Sądząc po forach jest spora grupa osób zainteresowana tematem w tym zwrotnicami pasywnymi i chyba większa część ma jakieś przygotowanie techniczne i dla nich ta pozycja jest strzałem w 10.

      Andrzeja Krajewskie mam. O zwrotnicach też jest trochę. Z kolumn układ izobaryczny mnie zainteresował.

      Profesora Dobruckiego też nabyłem ... to już Pana zasługa. Skrypt typowo akademicki. Niewiele uwag praktycznych za to dziesiątki wzorów do "zajechania" studentów.

      Usuń
    3. W internecie można też napotkać osoby z "dorobkiem" i wiankiem fanów, które przy renowacji kolumn popełniają szkolne błędy.
      Prawdopodobnie wynika to po części z braku czasu czy zwykłego lenistwa, po części z braku środków, a po części z rozsądku bo po przekroczeniu pewnego pułapu to się nie zwróci.

      Usuń
    4. Czasem problemy są prozaiczne np. brak kawałka przewodu i robota stoi. Zamawianie samego kawałka nie ma sensu. Trzeba zebrać większe zamówienie aby dostawa była w cenie.


      Usuń